Autor: Aleksandra Kowalska

Cukrzyca to skomplikowana choroba – tym bardziej, że mówiąc „cukrzyca” często myślimy o zbiorze chorób jako jednej i tej samej, mimo że różnią się od siebie. Cukrzyca typu I i typu II mają ten sam główny objaw – podwyższony poziom cukru we krwi – ale mają zupełnie inne przyczyny, niektóre objawy, a nawet sposoby leczenia. Dlatego dwie osoby chore na cukrzycę, wcale nie muszą dzielić tych samych nawyków, potrzeb i doświadczeń związanych z chorobą. 

Stąd często mogą wynikać przeoczenia, jeżeli poznamy objawy cukrzycy typu I i uznamy, że ta choroba nas nie dotyczy. Cukrzyca typu II jest tą częstszą,  jednak wkracza w nasze życie powoli, zazwyczaj jako narastająca insulinooporność i na wczesnym etapie może zostać przeoczona. Cukrzyca uważana jest za chorobę cywilizacyjną, dotykającą głównie osób dorosłych (od pewnego czasu niestety coraz częściej też dzieci), otyłych o niskim zainteresowaniu aktywnością fizyczną. Należysz do tej grupy? To nadal nie wyrok, już dziś zacznij wprowadzać w życie strategię 5S a istnieje duża szansa, że unikniesz choroby, nawet jeżeli pojawiły się już objawy tzw. stanu przedcukrzycowego. Stan przedcukrzycowy to stan pośredni — widać, że coś się dzieje, ale wyniki badań, nie osiągnęły jeszcze progu cukrzycy. Dobrą wiadomością jest, że liczne badania wykazały, że zmiana stylu życia zapobiega rozwojowi cukrzycy u znacznej części dorosłych pacjentów ze stanem przedcukrzycowym. 

Jakie są pierwsze objawy cukrzycy? 

• Chce Ci się spać po posiłku. Czujesz spadek energii tuż po jedzeniu i najchętniej uciąłbyś sobie drzemkę. To może być silna potrzeba albo prawie niezauważalna, nie zawsze też musi być tak samo silna. Nie jest prawdą, że taki stan jest naturalny. Takie odczucia mogą być jednym z objawów insulinooporności, czyli stanu, który zaniedbany może doprowadzić do cukrzycy typu II.
• Miewasz nieregularne napady głodu, niekoniecznie uzasadnione pustym żołądkiem. Głód pojawia się niespodziewanie i jest silny, uciążliwy. Normalny głód narasta z czasem i jest sygnałem, że czas coś zjeść. Głód w przypadku objawów cukrzycy typu II jest bardziej nieprzewidywalny, chociaż jeśli nie spożywamy regularnych posiłków i nie przyzwyczajamy do tego organizmu, możemy odczuwać ten „dziwny” głód tak samo, jak „normalny”. 
• Odczuwasz silniejsze pragnienie, niż zazwyczaj. Nie musi być gigantyczne, abyś nie odrywał się od szklanki z wodą – ale jeśli czujesz, że chce Ci się pić, mimo że jesteś dobrze nawodniony, warto zwrócić na to uwagę.
• Musisz oddawać mocz częściej, niż kiedyś (i nie wynika to z bezpośredniej przyczyny, czyli zwiększonego nawodnienia, diety pozbywającej nadmiaru wody z organizmu lub innych sposobów pobudzenia pracy nerek).
• Jesteś ciągle zmęczony, czujesz brak energii, czasem nawet budzisz się z poczuciem, że przepracowałeś już cały dzień. To jeden z objawów cukrzycy, który najłatwiej sobie wytłumaczyć „trybem życia”. Stres, obowiązki, mała ilość snu – to wszystko powody, które są w życiu większości ludzi. Obojętnie, czy to one są przyczyną zmęczenia, czy to pierwsze objawy cukrzycy – taki stan jest niepokojący i warto zbadać, skąd bierze się deficyt energii.
• Miewasz skoki ciśnienia i nie umiesz wskazać bezpośredniej przyczyny wystąpienia takiego stanu lub zdarza się to przez dłuższy czas.
• Twoja waga rośnie, a tłuszcz gromadzi się nierównomiernie w ciele – głównie występuje na brzuchu, biodrach i ramionach.
• Problemy ze skórą – pojawia się uczucie swędzenia, a rany goją się dłużej, niż powinny. Nawet małe zadrapania potrafią utrzymywać się na skórze ponad tydzień, podczas gdy powinny wyleczyć się bez śladu po kilku dniach. Może to być skrajnie długi czas gojenia, lub tylko trochę dłuższy, niż kiedyś bywało. To kolejny z objawów, które łatwo przeoczyć, jeśli nie obserwujemy swojego organizmu zbyt uważnie.

Powyższe objawy często są ignorowane, ponieważ same w sobie nie są poważne, ani nie prowadzą do zagrożenia życia. Taka postawa może sprawić, że choroba się rozwinie – a przecież wystarczy już teraz zmienić swoje nawyki, aby zapobiec rozwojowi choroby, a nawet doprowadzić do cofnięcia się objawów (stan przedcukrzycowy można “wyleczyć”, jeśli w porę zastosujemy środki profilaktyczne).

Jakie środki profilaktyczne zastosować? Są zgodne ze strategią 5S:

• Odpowiednia dieta – przede wszystkim wprowadzenie regularnych posiłków w odpowiednich odstępach i rezygnacja z szybkich cukrów, czyli słodyczy, batonów, posiłków na słodko itp.
• Wprowadzenie ruchu – nie chodzi o ciężkie treningi, a o regularny ruch, typu jazda na rowerze, pływanie, spacer, taniec. Zbyt ciężki trening może zwiększyć poziom hormonu stresu w organizmie, a chodzi o przeciwny efekt, dlatego nie powinno się ograniczać tylko do “wyciskania” na siłowni.
• Suplementacja witaminy C – jej odpowiedni poziom w organizmie może korzystnie wpływać na walkę z insulinoopornością.
• Radzenie sobie ze stresem – kortyzol we krwi powoduje wyrzut glukozy z wątroby, dlatego zbyt wysoki poziom długotrwałego stresu może być bezpośrednią przyczyną problemów z cukrem i insuliną.
• Oczyszczanie organizmu – krążące w organizmie niepożądane substancje mogą powodować rozregulowanie mechanizmów odpowiadających z właściwy poziom cukru we krwi.
• Dbanie o jelita – istnieje związek między odpowiednim stanem mikrobiomu w jelitach, a występowaniem insulinooporności i potencjalnie dalej cukrzycy. Zadbanie o jelita przyniesie wiele korzyści, a profilaktyka cukrzycy jest jedną z nich.

Te zmiany wprowadzone na czas mogą ustrzec przed chorobą i cofnąć dotychczasowe objawy. Jeżeli natomiast cukrzyca typu II już wystąpiła – te same zmiany mogą podnieść komfort życia i sprawić, że dużo łatwiej będzie funkcjonować z objawami cukrzycowymi. Zmiana swojego życia to niemałe wyzwanie, ale zdecydowanie warte podjęcia!

Literatura:

• Borzęcka B. (2019),Insulinooporność-jak ją rozpoznać, dieta, ćwiczenia. Holistic Health 3/2019.
• Otto-Buczkowska E.,  Chwalba  A. (2017). Stan przedcukrzycowy—to bardzo ważny i ciągle nierozwiązany problem!. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 11, No. 4, pp. 143-148).
• Skrzypek M., Krzyszycha R., Szczygieł K.,  Goral K. (2018). Możliwości zapobiegania konwersji stanu przedcukrzycowego do cukrzycy typu 2 z perspektywy dietetyki klinicznej. Strategie interwencyjne dotyczące stylu życia. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 24(4), 220-7.
• Czupryniak L. (2014), How to practically prevent diabetes in subjects with prediabeties, Diabetologia kliniczna, tom 3 nr 6.