- 19
- Mar
Zrozum swoją grupę krwi - o czym mówi?
O grupach krwi krąży wiele różnych teorii i równie dużo się dyskutuje. Wśród internautów odbywają się debaty, czy dieta, w tym ta odchudzająca powinna być dopasowana do grupy krwi. Z kolei inni mówią, że w grupie krwi zapisany jest potencjał, by zostać wegetarianinem.
Są jednak powody dla których bezwzględnie warto znać swoją grupę krwi:
Ratowanie własnego życia. Nie możesz przewidzieć wypadków losowych, ani czy i kiedy będzie Ci potrzebna transfuzja krwi. W kryzysowej sytuacji znajomość grupy krwi wyeliminuje potrzebę przeprowadzenia ponownego oznaczenia. Zdarzają się sytuacje, w których to sekundy decydują o życiu i śmierci.
Ratowanie życia bliskich. Wypadek może przydarzyć się nie tylko Tobie, ale też komuś z rodziny, przyjacielowi, najbliższym. Jeżeli i osoba poszkodowana, i Ty, znacie swoją grupę krwi, istnieje możliwość pomocy. W Polsce krew jest potrzebna średnio co 15 sekund i przez to często jej brakuje. Poznanie swojej grupy krwi to proste i podstawowe badanie, a jeśli zajdzie taka potrzeba może uratować Ciebie i Twoich najbliższych.
Ciąża - Oznaczenie grupy krwi oraz czynnika Rh przyszłej mamy wykonuje się z dwóch powodów. Po pierwsze żeby wykluczyć ryzyko konfliktu serologicznego. Po drugie aby w przypadku problemów zdrowotnych lub okołoporodowych móc reagować szybko i w razie potrzeby wykonać transfuzję krwi. Dodatkowo krew nowo narodzonego dziecka może być oznaczana w kierunku konfliktu w grupach głównych (AB0), który nie rozpoznany mógłby być przyczyną powikłań u dziecka.
Ważna uwaga: notatka w portfelu czy nawet bransoletka z napisaną grupą nie jest wiarygodną informacją i lekarz nie może z niej skorzystać. Jest to zbyt duże ryzyko w przypadku, gdyby podana informacja okazała się nieprawdziwa.
Wiarygodny wynik potwierdzający grupę krwi musi być oparty na dwóch niezależnych oznaczeniach pobranych od tego samego pacjenta w odstępie czasu. Od 2017-11-07 do chwili obecnej obowiązuje nowe rozporządzenie, które określa dokumenty które można uznać za wiarygodne potwierdzenie oznaczenia grupy krwi. Są to: karta identyfikacyjna grupy krwi, legitymacja służbowa żołnierzy zawodowych oraz dokument z pracowni immunologii transfuzjologicznej zawierający wpisy o wykonaniu dwóch niezależnych oznaczeń tego parametru. Co ważne dla dawców, rozporządzenie to nie wspomina o karcie HDK.
Kiedy masz już wynik – co dalej? Jak rozumieć oznaczenia krwi i dlaczego tak ważne jest, by każdy przyjmował tylko krew zgodną ze swoją?
Oznaczenia AB0
Oznaczenia grupy krwi AB0 pozwala rozpoznać, jakie antygeny znajdują się na czerwonych krwinkach, a jakie przeciwciała znajdują się we krwi.
Grupa A – na czerwonych krwinkach znajdują się antygeny A, a we krwi – przeciwciała anty-B.
Grupa B – na czerwonych krwinkach znajdują się antygeny B, a we krwi – przeciwciała anty-A.
Grupa AB – na czerwonych krwinkach znajdują się antygeny zarówno A, jak i B, a we krwi nie ma podanych wyżej przeciwciał.
Grupa 0 – na czerwonych krwinkach nie ma antygenów, a we krwi są oba przeciwciała: anty-A i anty-B.
Co z oznaczeniami Rh?
Analogiczna sytuacja jest z oznaczeniem Rh, jednak w tym przypadku są tylko dwie opcje.
Rh+ - na powierzchni czerwonych krwinek występuje antygen D.
Rh- - na powierzchni czerwonych krwinek antygen D nie występuje.
W przypadku transfuzji niezbędne jest stosowanie krwi zgodnej grupowo. Pod uwagę brany jest układ AB0 oraz zgodność czynnika Rh. Przetoczenie niezgodnej grupy krwi, mogłoby doprowadzić nawet do śmierci biorcy. Oczywiście sytuacją idealną jest, gdy dawca i biorca mają dokładnie taką samą grupę krwi. Czasami jednak może nie być to możliwe. Warto więc pamiętać, że kluczowym jest występowanie lub nie wspomnianych wcześniej antygenów i przeciwciał. Przykładowo osoba o grupie krwi 0Rh- jest tzw uniwersalnym dawcą (może oddać krew dla każdej z grup krwi) natomiast sam może przyjąć krew wyłącznie o grupie 0Rh-. Dokładnie odwrotnie wygląda sytuacja w przypadku grupy ABRh+ (uniwersalny biorca). Taka osoba może przyjąć krew każdej z pozostałych grup, natomiast jako dawcą może być tylko dla kogoś o dokładnie tej samej grupie krwi.
AB0, Rh… czy jest coś jeszcze?
Najbardziej znane i bezwzględnie oznaczane przy przetaczaniu krwi są 2 opisywane wcześniej układy. Antygenów krwinkowych jest jednak o wiele więcej. International Society for Blood Transfusion mówi o 28 układach grupowych. W bardzo rzadkich przypadkach powstaje konflikt na tle niezgodności w układach: MNS, Kidd i Kell.
Różnica w grupie krwi nie jest mała ani pozostawiona dowolnej interpretacji. A biorąc pod uwagę, jak łatwo czasem bywa o poważne skaleczenie i potrzebę transfuzji krwi, lepiej dmuchać na zimne i znać podstawowy, a jednak niesamowicie ważny parametr, jakim jest nasza grupa krwi.