- 11
- Maj
Odchudzanie? Tak, ale z głową.
Autor: dr n. biol. Karolina Trzeciak
Otyłość to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego zanikania, ze skłonnością do nawrotów. Jej przyczyny są złożone, jednak bezpośrednią jest zachwianie bilansu energetycznego co oznacza, że wraz z pożywieniem dostarczana jest zbyt duża ilość energii w stosunku do potrzeb organizmu.
Nie ulega wątpliwości, że nadwadze i otyłości należy zapobiegać poprzez wprowadzanie do swojego życia zdrowych nawyków i kontrolę masy ciała. Jednak wiele osób borykających się z nadmierną masą ciała wie jak trudnym zadaniem jest zmiana nawyków i utrata nadliczbowych kilogramów. Pierwszym krokiem w powrocie do prawidłowej masy ciała jest tzw. dieta redukcyjna, jednak chcąc obniżyć energetyczność posiłków, często nieświadomie eliminuje się z nich także witaminy i substancje mineralne. Niedożywiony człowiek staje się osłabiony zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Rodzi to zniechęcenie i często rezygnację z wprowadzanych nawyków. Dlatego w szczególności w trakcie stosowania diet redukcyjnych istotne jest prawidłowe komponowanie posiłków. W tym celu można skontaktować się z lekarzem lub dietetykiem, który nie tylko przekaże wiedzę dotycząca bilansowania posiłków, ale także w razie potrzeby zaproponuje właściwą suplementację. Kolejnym aspektem w dążeniu do redukcji masy ciała jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Wprowadzenie do diety wody zamiast napojów słodzonych obniża całkowite dobowe spożycie energii o 10–13%, oraz pozwala zmniejszyć procentową zawartość tkanki tłuszczowej w ciele. Badania epidemiologiczne potwierdzają wpływ zmniejszonej aktywności fizycznej na rozwój otyłości na świecie. Dlatego też ruch stanowi nieodłączny element w profilaktyce i leczeniu tej choroby. Systematyczna aktywność fizyczna, dopasowana do możliwości danej osoby, sprzyja nie tylko redukcji tkanki tłuszczowej, ale także wywołuje wiele innych korzystnych zmian takich jak poprawa tolerancji glukozy, obniżenie poziomu cholesterolu, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, czy poprawa samopoczucia. Ze względu na duże obciążenie aparatu ruchu w otyłości zaleca się przede wszystkim ćwiczenia w odciążeniu. Nie sposób nie wspomnieć, że istnieje też wiele zależności pomiędzy otyłością i psychiką. Jednym z istotnych czynników biorących udział w powstawaniu nadwagi i otyłości jest stres. Dlatego istotnym jest znalezienie efektywnych metod radzenia sobie z nim.
W terapii otyłości nie ma łatwych rozwiązań. Lekarz może zadecydować o nie omawianej tu farmakoterapii lub operacji bariatrycznej. Te rozwiązania także wymagają wspomnianych kompleksowych zmian stylu życia. Warunkiem zdrowia i dobrego samopoczucia wydaje się więc zachowanie stanu równowagi w ciele i umyśle. Coraz częściej mówi się, że nasze życie i zdrowie nie jest jednoznacznie zaprogramowane od poczęcia, a nasz wpływ na nie jest kluczowy. To przede wszystkim od naszych nawyków i motywacji zależy jak będziemy czuć się za kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat. W World Healthy Living Foundation wierzymy, że edukacja i świadoma praca nad sobą w obszarach Strategii 5S pozwala wpływać na zdrowie zgodnie z zasadą „lepiej zapobiegać, niż leczyć”.
- Bandoła, K., Bandoła, K., Janiszewska, M., Pawlikowska-Łagód, K., Zabłocka, E. (2018). Rola wody mineralnej w profilaktyce chorób wstęp. Традиції та нові наукові стратегії у центральній та східній європі, 149.
- Dennis E. A., Dengo A. L., Comber D. L. Flack K. D., Savla J., Davy K. P., Davy B. M..: Water Consumption Increases Weight Loss During a Hypocaloric Diet Intervention in Middleaged and Older Adults. Obesity, 2010; 18(2): 300–307.
- Dyba J., Surdacka A. (2019) Otyłość—epidemia XXI wieku. Polish Dental Association. DENTAL FORUM /1/2019/XLVII - Prace Poglądowe, 29-35
- Esposito, K., Pontillo, A., Di Palo, C., Giugliano, G., Masella, M., Marfella, R., and Giugliano, D. (2003). Effect of weight loss and lifestyle changes on vascular inflammatory markers in obese women: a randomized trial. Jama, 289(14), 1799-1804.
- Gajewska, D., Bawa, S. E., Myszkowska-Ryciak, J. (2010). Strategie leczenia dietetycznego otyłości-czy istnieje optymalna dieta?. Kosmos, 59(3-4), 385-394.
- Jasik, A., Tałałaj, M. (2013) Otyłość a choroba zwyrodnieniowa stawów Obesity and osteoarthritis. Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 5B, 14-18
- Kilpeläinen T. O., Qi, L., Brage S., Sharp S. J., Sonestedt E., Demerath E., Holzapfel, C. (2011). Physical activity attenuates the influence of FTO variants on obesity risk: a meta-analysis of 218,166 adults and 19,268 children. PLoS Med, 8(11), e1001116.
- Kłosiewicz-Latoszek, L. (2010). Otyłość jako problem społeczny, zdrowotny i leczniczy. Probl Hig Epidemiol, 91(3), 339-343.
- Kłósek, P. (2016). Zależności między stresem psychologicznym a powstawaniem otyłości. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 10, No. 3, pp. 145-152).
- Olszanecka-Glinianowicz, M., Dudek, D., Filipiak, K. J., Krzystanek, M., Markuszewski, L., Ruchała, M., Tomiak, E. (2020) Leczenie nadwagi i otyłości w czasie i po pandemii. Nie czekajmy na rozwój powikłań–nowe wytyczne dla lekarzy. Nutrition, Obesity & Metabolic Surgery 2
- Plewa, M., Markiewicz, A. (2006). Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2(1), 30-37.
- Szymocha M., Bryła M. , Maniecka-Bryła I. , (2009). Epidemia otyłości w XXI wieku. Zdrowie Publiczne, 119(2), 207-212.
- Trzeciak K., Kardasz P. (2020) Odporność w TWOICH rękach - Praktyczny przewodnik dla wsparcia TWOJEJ odporności. World Healthy Living Foundation – e-book
- Węgielska I., Słaba W., Suliburska J. (2011). Terapia dietą i leczenie farmakologiczne otyłości w aspekcie problemu niedożywienia osób otyłych. In Forum Zaburzeń Metabolicznych (Vol. 2, No. 4, pp. 239-244).
- WHO – oficjalna strona www. Obesity and overweight Key Facts (2020). : https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight [11.01.2020].
- Zadarko-Domaradzka, M., Zadarko, E. (2016). Aplikacje zdrowotne na urządzenia mobilne w edukacji zdrowotnej społeczeństwa.
- Artykuł opublikowany w czasopiśmie HARMONIA marzec/kwiecień 2021