- 25
- Paź
Motywacja – sposób na osiągnięcie osobistych celów
Autor: Aleksandra Kowalska
Każdy z nas ma swoje marzenia, cele do zrealizowania, które nadają rytm naszemu życiu. Osoby osiągające sukces w życiu, to osoby realizujące swoje potrzeby. Nie jest ważne, czy realizują cele biznesowe (osiąganie wysokich wyników finansowych), cele rodzinne (szczęście, zaufanie i szacunek w kręgu rodziny) czy też osobiste (utrata określonej ilości kilogramów). To co nas nakierowuje do osiągania celu i przystawania do własnych założeń to motywacja. Według Philipe Zimbardo „motywacja to ogólny termin odnoszący się do wszystkich procesów związanych z rozpoczynaniem, kierowaniem i podtrzymywaniem działań fizycznych i psychicznych.” W teorii holistycznej, przedstawianej przez Abrahama Maslowa, jednostka (Ja) jest zintegrowaną całością i tylko całość może być motywowana, nie może być motywowana jej część, dla przykładu potrzeba ust czy genitaliów.
Maslow skategoryzował potrzeby a następnie ułożył w odpowiedniej kolejności w zależności od czynnika dominującego motywację jednostki. Uznał, że najważniejszymi są potrzeby biologiczne, odpowiadające za naszą fizjologię, ekspresję seksualną, wiążąc w ten sposób mechanizmy biologiczne z zachowaniem. Na wyższych poziomach umieścił potrzebę bezpieczeństwa, przywiązania (przynależności, afiliacji, kochania i bycia kochanym), potrzebę uznania a na najwyższym poziomie, potrzebę samorealizacji (posiadania ważnych celów w życiu, realizacji swojego potencjału). Na ww hierarchii potrzeb, widzimy, że osiągnięcie osobistych celów, stoi najniżej, jednak to one mogą determinować ponadprzeciętne zadowolenie z życia.
Jeżeli przyjrzeliśmy się naszym pragnieniom w życiu codziennym, widzimy w nich przynajmniej jedną bardzo ważną cechę – dotyczą środków służących osiągnięciu pewnego celu niż celów samych w sobie. Najlepszym przykładem tego jest sfera finansowa, w której zarobione lub odłożone pieniądze są środkiem do osiągnięcia celu, jakim może być nowy samochód lub nieruchomość. Można z tego wyciągnąć wnioski, że skutecznym planem osiągnięcia celu jest identyfikacja środków, które musimy posiąść, aby zbliżyć się do realizacji celu.
John Dewey i Edward Thorndike przyglądali się bardzo ważnemu aspektowi motywacji – możliwości jego osiągnięcia. Temat ten jest pomijany przez większość psychologów, ale wnioski jakie wyciągnęli świadczą o tym że, świadomie tęsknimy za tym, co przypuszczalnie będziemy mogli osiągnąć. W sytuacji w której nasze dochody wzrastają, stwierdzamy, że pragniemy i dążymy do posiadania mienia o którym wcześniej nie marzyliśmy. Nasze pragnienia są skupione na celach, które są dla nas realne (tak jak samochód, dom, telewizor komputer), w sferze marzeń pozostawiamy sobie myśli o jachcie, supersamochodzie lub posiadaniu drugiego Facebooka.
Większość wiedzy o motywacji jest oparta na doświadczeniu praktykujących psychoterapeutów, nie od psychologów, ze względu na źródło wiedzy jakim jest pacjent. Niestety, nie można wykluczyć, że wiedza ta może być błędna, ponieważ pacjent taki, zazwyczaj boryka się z problemami (nerwice, choroby psychiczne), co może stłumić naturalny osąd dotyczący pragnień.
Warto sobie zadać pytanie, dlaczego pieniądze, są tak ważnym aspektem realizacji celów? Można to tłumaczyć poprzez nasze pierwotne potrzeby, zaczynając od najprostszych (fizjologiczne – zapewnienie pokarmu potrzebnego do przetrwania) poprzez bardziej zaawansowane (jak potrzeba szacunku od innych), na samorealizacji kończąc. Maslow przygotował badania na temat osób samorealizujących się w których jedną z cech jakie odkrył, była percepcja rzeczywistości. Zauważył, że osoby o większym poczuciu bezpieczeństwa (zdrowsi) oceniali innych trafniej niż osoby o niskim poczuciu bezpieczeństwa, a zdolność przenoszona jest na wszystkie dziedziny życia. Zdrowe osoby, mają również większą zdolność do akceptowania siebie bez względu na ich braki lub wady. Można stwierdzić, że potrafią one przyjmować niedoskonałości i grzechy, słabości i złe strony natury ludzkiej bez ich kwestionowania. Jak dzieci, które patrzą na świat akceptując to co widzą takie jakim jest. Osoby te, podobnie jak dzieci, są bardziej spontaniczni.
Warto zauważyć, że osoby z badania Abrahama Maslowa są bardzo skoncentrowane na problemie – a dokładniej na jego rozwiązaniu. Czują się odpowiedzialne za powierzone im zadania, niekoniecznie wyrażając aprobatę w ich wykonywaniu, jednak są w stanie widzieć cel poprzez pryzmat trudności w wykonaniu tego zadania, a to umożliwia im realizację celu.
Co zatem determinuje czy cel zostanie osiągnięty? Przede wszystkim należy podejść realnie do tematu planowania realizacji celu. Jeżeli cel będzie zbyt skomplikowany (nierealny), pozostanie w sferze marzeń, a wiara w niego nie będzie na tyle silna, abyśmy sami w niego wierzyli. Należy również zaplanować środki do osiągnięcia celu, to dzięki nim (nazwijmy je tutaj „małymi celami”) obserwujemy postęp realizacji celu. To w nich rozgrywa się gra o zwycięstwo, podczas której skupiamy się na rozwiązaniu problemów. Warto również zauważyć, że osiągnięcie niektórych celów, może być niemożliwe, ze względu na obecną sytuację w jakiej się znajdujemy. W przypadku braku pewności siebie i poczucia bezpieczeństwa, możemy być negatywnie nastawieni na jego osiągnięcie, co oddali nas od niego. Dlatego, pierwszym celem do osiągnięcia osobistych celów, niech będzie poczucie bezpieczeństwa i pozytywne nastawienie – które poniekąd, stanie się naszym środkiem (sposobem) do samorealizacji.