B12 - witamina nie tylko z mięsa.

Autor: Aleksandra Kowalska

Witamina B12 – za co odpowiada?
 

Witamina B12 to nazwa obejmująca grupę kobalamin. Najważniejsza, najczęściej określana właśnie witaminą B12 jest cyjanokobalamina.

Funkcje kobalamin z grupy B12:

• są niezbędnymi składnikami w tworzeniu endogennych enzymów komórkowych, które są odpowiedzialne za wiele procesów metabolicznych;
• uczestniczy w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów;
• odpowiada za prawidłową reprodukcję DNA w komórce, syntezę DNA i RNA w erytroblastach;
• wpływa na właściwą syntezę nowych białek w organizmie;
• bierze udział w syntezie hemoglobiny i powstawaniu komórek krwi, co w przypadku niedoboru może wpłynąć na cały układ krwionośny;
• jest również niezbędna do prawidłowego przebiegu procesu powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym;
• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego - bierze udział w tworzeniu przekaźników nerwowych i w budowie mieliny, która tworzy osłonkę mielinową komórek nerwowych – uszkodzenie tej osłonki może doprowadzić do takich powikłań jak drętwienia, utraty koordynacji ruchów lub problemów psychicznych;
• redukuje poziom homocysteiny w organizmie, czyli aminokwasu, którego wysoki poziom uszkadza naczynia krwionośne i może doprowadzić do chorób układu krążenia;
• jest kofaktorem mutazy meylomalonylo-CoA, zmienia ją w nieszkodliwą sukcynyloCoA;
• bierze udział w przemianie kwasu foliowego do biologicznie aktywnego tetrahydrofolianu, razem z nim odgrywa istotną rolę w utrzymaniu stabilności genomu człowieka.
   

Niedobory i nadmiar
 

Witamina B12 nie jest toksyczna, dlatego ciężko doprowadzić do sytuacji nadmiaru. W wypadku nadmiernego spożycia wydalana jest z moczem, czyli najczęściej przebiega klinicznie bezobjawowo.

W rzadszych przypadkach mogą wystąpić objawy nadmiaru, głównie u osób z współistniejącymi chorobami autoimmunologicznymi, oskrzeli lub nerek. Wysoki nadmiar B12 można połączyć z występowaniem nowotworów, chorób układu krwiotwórczego oraz wątroby. Najczęstszą przyczyną tak wysokiego poziomu jest stosowanie iniekcji domięśniowych w nadmiernej ilości lub stosowanie wielu różnych preparatów witaminowych, gdzie każdy zawiera dzienne spożycie B12 - czyli następuje długotrwała suplementacja kilkukrotnie przekraczająca normę.

W przypadku rozsądnej, naturalnej suplementacji przedawkowanie witaminy jest niemożliwe, dlatego zaleca się wybór takich preparatów zawierających algi lub spirulinę - naturalne źródła B12.

Na niedobory są najbardziej narażone osoby z osłabionym wchłanianiem tej witaminy (między innymi osoby w podeszłym wieku) oraz osoby stosujące dietę wegańską. Jednak badania donoszą, że około 39% społeczeństwa ma niedobory tej witaminy, wliczając w to osoby młode i regularnie jedzące mięso, więc mięsna dieta ani młody wiek nie gwarantują spełnienia zapotrzebowania na witaminę B12.

Możliwe konsekwencje niedoboru witaminy B12:

• Zwiększona możliwość uszkodzenia DNA i zmiana jego metyzacji.
• Podniesienie poziomu homocysteiny, co jest istotnym czynnikiem ryzyka w chorobach układu krążenia.
• Zaburzenia w procesie krwiotworzenia, głównie związane z niedostateczną produkcją krwinek czerwonych (anemia złośliwa, niedokrwistość megaloblastyczna).
• Może powodować ciężką chorobę neurologiczną, przebiegającą z porażeniem kończyn.
• Zwiększone ryzyko innych schorzeń układu nerwowego, takich jak zapalenia wielonerwowe, ataksja czy letarg.
• Zaobserwowano również występowanie chorób psychicznych.
• Wykazano rolę kobalaminy w powstawaniu chorób, takich jak stwardnienie rozsiane, miażdżyca tętnic czy choroby serca.
• Problemy skórne (przebarwienia, bielactwo).

B12 a mięso – dlaczego mięsożercy również mają niedobory?
 

Powodem jest źródło witaminy B12, które wcale nie sprowadza się do zwierząt. Jedyne organizmy, które produkują witaminę B12 to mikroorganizmy, takie jak bakterie i drożdże. Zwierzęta roślinożerne czerpią tę witaminę przez spożywanie tych mikroorganizmów na nieumytej trawie lub w inne naturalne sposoby, ale tylko w przypadku, gdy mają wolny dostęp do pastwiska. Wtedy mikroorganizmy te są również obecne w ich przewodzie pokarmowym i tam ich organizm je produkuje. Jednak hodowla zwierząt, które karmione są wyłącznie podaną paszą, nie zapewnia tego naturalnego źródła B12 i wymaga sztucznej suplementacji. Dlatego większość witaminy B12 w mięsie i produktach zwierzęcych i tak pochodzi z pośredniej suplementacji.

Ciekawostka: w jelicie grubym człowieka też dochodzi do produkcji witaminy B12, jednak organizm nie jest w stanie jej wchłonąć (wchłania ją tylko w jelicie cienkim, czyli wcześniejszym odcinku układu pokarmowego).

Czy trzeba jeść więcej mięsa?
 

Rozwiązaniem na ten problem nie jest większe spożycie mięsa. Mięso w zbyt dużych ilościach ma zły wpływ na organizm, przede wszystkim zakwasza organizm i obciąża układ pokarmowy. Jak zaleca Bożena Schleicher, specjalizująca się w kuchni makrobiotycznej i prelegentka Kampanii Żyję Świadomie, w świadomym odżywianiu powinno się całkowicie wykluczyć (lub przynajmniej maksymalnie ograniczyć spożycie mięsa i spożywać jedynie roślinne produkty. Witaminę B12 powinno się spożywać poprzez suplementację z zaufanych źródeł lub spożycie produktów wzbogaconych o tę witaminę. W przypadku dużego niedoboru, po konsultacji z lekarzem można zastosować nawet zastrzyki z kobalaminami, jednak jest to raczej doraźne rozwiązanie.

Podsumowując, mimo że głównym źródłem witaminy B12 w diecie są produkty zwierzęce, nie zaleca się zwiększenia spożycia tych produktów w celu dbania o odpowiedni poziom B12 w organizmie. Zaleca się zastosować odpowiednią naturalną suplementację.

Więcej na temat zdrowego odżywiania i suplementacji koniecznej do zachowania zdrowia dowiesz się od naszych prelegentów. Odwiedź zakładkę „konferencje” by zapisać się na spotkanie.